Αρθρογραφία

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Σύμφωνα με την εργατική νομοθεσία, είναι δυνατή υπό προϋποθέσεις η παράλληλη απασχόληση ενός μισθωτού του ιδιωτικού τομέα σε περισσότερους εργοδότες. Η σχετική δυνατότητα επεκτείνεται μάλιστα με το νέο νομοσχέδιο, το οποίο έχει ήδη υποβληθεί προς ψήφιση. Τίθεται επίσης το ερώτημα εάν είναι δυνατό και για τους Δημόσιους Υπαλλήλους να εργάζονται παράλληλα και στον Ιδιωτικό Τομέα. Το ερώτημα απαντάται με σαφήνεια στο άρθρο 31 του Υπαλληλικού Κώδικα ( Ν. 3528/2007), το οποίο επιτρέπει μόνο κατ’ εξαίρεση την απασχόληση Δημοσίων Υπαλλήλων στον Ιδιωτικό Τομέα και υπό τον όρο της χορήγησης άδειας άσκησης ιδιωτικού έργου με αμοιβή.

ΤΟ ΑΡΘΡΟ 31 ΤΟΥ ΥΠΑΛΛΗΛΙΚΟΥ ΚΩΔΙΚΑ

Το άρθρο 31 του Ν. 3525/2007 αναφορικά με τη χορήγηση άδειας άσκησης ιδιωτικού έργου με αμοιβή προβλέπει τις εξής ρυθμίσεις: «Μετά από άδεια ο υπάλληλος μπορεί να ασκεί ιδιωτικό έργο ή εργασία με αμοιβή, εφόσον συμβιβάζεται με τα καθήκοντα της θέσης του και δεν παρεμποδίζει την ομαλή εκτέλεση της υπηρεσίας του». Στην δεύτερη παράγραφο αναφορικά με τη διαδικασία χορήγησης της άδειας αναφέρει ρητά πως «Η άδεια χορηγείται για συγκεκριμένο έργο ή εργασία μετά από σύμφωνη αιτιολογημένη γνώμη του υπηρεσιακού συμβουλίου και μπορεί να ανακαλείται με τον ίδιο τρόπο. Η άδεια στους υπαλλήλους του Δημοσίου χορηγείται από τον οικείο υπουργό και στους υπαλλήλους των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου από το ανώτατο μονομελές όργανο διοίκησης και αν δεν υπάρχει τέτοιο όργανο, από τον πρόεδρο του συλλογικού οργάνου διοίκησης».

ΟΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ

Από τη διάταξη του άρθρου 31 του Υπαλληλικού Κώδικα συνάγουμε τις προϋποθέσεις, που απαιτείται να συντρέχουν σωρευτικά, προκειμένου να χορηγηθεί η άδεια άσκησης ιδιωτικού έργου με αμοιβή. Ειδικότερα: Η άδεια θα πρέπει να αφορά συγκεκριμένο έργο ή εργασία. Να πρόκειται δηλαδή για σύμβαση έργου ή εξαρτημένης εργασίας που να έχει χαρακτήρα ιδιωτικού δικαίου (δηλαδή να παρέχεται σε ιδιώτη), με σκοπό την αμοιβή του. Η απασχόλησή του, μάλιστα, θα πρέπει να είναι συστηματική και σταθερή (Γνωμοδότηση ΝΣΚ 59/2023). Η διάταξη περιλαμβάνει στο ρυθμιστικό της πεδίο και το ελεύθερο επάγγελμα (ΝΣΚ 251/2016). Πρέπει να γίνεται ρητή και σαφής μνεία της διάρκειας του αιτούμενου έργου ή εργασίας, ώστε να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος από το αρμόδιο υπηρεσιακό συμβούλιο της συμβατότητας του έργου προς τα καθήκοντα της θέσης του υπαλλήλου ανά τακτά χρονικά διαστήματα (ΝΣΚ 190/2007). Το ιδιωτικό έργο ή εργασία θα πρέπει να συμβιβάζεται με τα καθήκοντα της θέσης του υπαλλήλου, θα πρέπει δηλαδή να μη συγκρούεται το ιδιωτικό συμφέρον του υπαλλήλου με το συμφέρον της υπηρεσίας του. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί από το αίτημα του υπαλλήλου δυνητική σύγκρουση των ανωτέρω συμφερόντων ή σύγχυση μεταξύ δημοσίου καθήκοντος και της εκάστοτε ασκούμενης ιδιωτικής δραστηριότητας, τότε το αιτηθέν έργο θεωρείται ότι δε συμβιβάζεται με τα καθήκοντα της θέσης του (ΝΣΚ 380/2009). Περαιτέρω, η εκτός ωραρίου υπηρεσιακή δραστηριότητα δε θα πρέπει να παρεμποδίζει την ομαλή εκτέλεση των υπηρεσιακών καθηκόντων του υπαλλήλου. Η προϋπόθεση αυτή τίθεται λόγω της προσπάθειας για τη μεγαλύτερη δυνατή αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα των κρατικών υπηρεσιών, όπως επίσης και για βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους πολίτες (ΝΣΚ 225/2015). Ο συγκεκριμένος όρος αφορά κατά κύριο λόγο τις περιπτώσεις σύμπτωσης του ημερήσιου χρόνου άσκησης της υπηρεσίας με το χρόνο απασχόλησης στον εργοδότη, καθώς και την πιθανότητα κόπωσης του υπαλλήλου λόγω της παράλληλης απασχόλησης. Αναπόδραστη συνέπεια θα αποτελούσε η πλημμελής άσκηση των υπηρεσιακών του καθηκόντων, ματαιώνοντας τον ανωτέρω επιδιωκόμενο σκοπό (ΝΣΚ 447/2009, 170/2008).

Η ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ

Εφόσον πληρούνται οι σωρευτικά απαιτούμενες προϋποθέσεις, όπως περιγράφονται παραπάνω, το αρμόδιο όργανό (το ανώτατο μονομελές όργανο της διοίκησης), κατόπιν σύμφωνης και αιτιολογημένης γνώμης του αρμόδιου υπηρεσιακού συμβουλίου (ΝΣΚ 59/2023) χορηγεί την άδεια άσκησης ιδιωτικού έργου με αμοιβή. Ο έλεγχος συνδρομής των όρων που θέτει ο νόμος εναπόκειται στην ουσιαστική κρίση του εκάστοτε επιλαμβανόμενου υπηρεσιακού συμβουλίου, το οποίο θα κρίνει με βάση τα τεθέντα ενώπιόν του πραγματικά στοιχεία εάν η εξωυπηρεσιακή εργασία συνάδει με την άσκηση των καθηκόντων του αιτούντος υπαλλήλου και εάν εκ του λόγου αυτού παρακωλύεται ή επηρεάζεται η απρόσκοπτη άσκησή τους (ΝΣΚ 190/2013, 447/2009). Οι συνθήκες, υπό τις οποίες χορηγείται η άδεια θα πρέπει να συντρέχουν σε όλο το χρονικό διάστημα ισχύος της, ενώ κάθε μεταβολή είναι απαραίτητο να τίθεται υπόψη της υπηρεσίας και του υπηρεσιακού συμβουλίου προς στάθμιση των επιπτώσεων που μπορεί να έχει επί της χορηγηθείσας άδειας (ΝΣΚ 436/2012).

Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΑΣΚΗΣΗΣ ΕΜΠΟΡΙΑΣ

Στο άρθρο 3 τίθεται ρητή απαγόρευση στον Δημόσιο Υπάλληλο σε ό,τι αφορά την άσκηση εμπορίας. Κατά το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, η εν λόγω διάταξη απαγορεύει την κατ’ επάγγελμα άσκηση εμπορίας, δηλαδή την κτήση εμπορικής ιδιότητας και όχι την απλή διενέργεια ορισμένων εμπορικών πράξεων (ΝΣΚ 368/2005). Αυτονόητα, είναι ασυμβίβαστη η άσκηση από Δημόσιο Υπάλληλο ξενοδοχειακής επιχείρησης (ΝΣΚ 200/2010).

ΚΥΡΩΣΕΙΣ

Σύμφωνα με το άρθρο 107§1 περ. κε’ του Ν. 3528/2007, η άσκηση εργασίας ή έργου με αμοιβή, χωρίς προηγούμενη χορήγηση άδειας συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα. Για τους υπαλλήλους που υποπίπτουν στο εν λόγω πειθαρχικό παράπτωμα προβλέπεται κλιμακωτά σειρά ποινών η οποία δύναται να λάβει ενδεικτικά τη μορφή έγγραφης επίπληξης, προστίμου έως τις αποδοχές 12 μηνών, στέρησης του δικαιώματος για προαγωγή από ένα ως πέντε έτη, υποβιβασμού ως δύο βαθμούς, προσωρινής παύσης από τρείς, έως δώδεκα μήνες με πλήρη στέρηση των αποδοχών (άρθρο 109§1 του Ν. 3528/2007). Σε κάθε περίπτωση, δε μπορεί να επιβληθεί η ποινή της οριστικής παύσης (άρθρο 109§4 περ. γ’). Τέλος, για να στοιχειοθετηθεί πειθαρχικό παράπτωμα απαιτείται, μεταξύ άλλων, υπαιτιότητα και ικανότητα προς καταλογισμό του διωκόμενου υπαλλήλου (ΣτΕ 1189/2012). Είναι επομένως δυνατό, ο εκάστοτε υπάλληλος να τελεί σε δικαιολογημένη πεποίθηση ότι δεν διαπράττει πειθαρχικό παράπτωμα, αν αυτό συνάγεται από τη γενικότερη στάση της υπηρεσίας του. Τούτο συμβαίνει λόγου χάρη σε περίπτωση που η δημόσια υπηρεσία στην οποία ανήκει, του χορηγεί επανειλημμένως πιστοποιητικά ασφαλιστικής ενημερότητας προκειμένου αυτός να απαλλαγεί από τις εισφορές του κλάδου ασθενείας του (ΣτΕ 2504/2011).