Αρθρογραφία

Ο Γραμμένος Ε. Ευστάθιος είναι Δικηγόρος Αθηνών – Εργατολόγος και επισκέπτης Καθηγητής στο μάθημα «ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ» στο Διατμηματικό Μεταπτυχιακό «Διοίκηση Ανθρωπίνου Δυναμικού» του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Πολύ πρόσφατα τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση το νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, το οποίο πρόκειται, μετά την υπερψήφισή του από το βουλευτικό σώμα, να επιφέρει κεφαλαιώδους σημασίας μεταβολές στις εργασιακές σχέσεις. Σε αδρές γραμμές, το νομοσχέδιο προχωρά στην ενσωμάτωση της Οδηγίας 2019/1152 «για διαφανείς και προβλέψιμους όρους εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση», καθώς και προβαίνει σε θέσπιση ρυθμίσεων που αφορούν ένα μεγάλο φάσμα των προστατευτικών διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας. Κατωτέρω παρουσιάζονται οι κρισιμότερες ρυθμίσεις.

ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ

Με βάση την έως τώρα ρύθμιση του Π.Δ. 27.6/1932, επιτρέπεται η εργασία σε περισσότερους εργοδότες, εφόσον αυτή δεν υπερβαίνει συνολικά τις 8 ώρες ημερησίως. Εξ’ ορισμού δηλαδή οι περισσότερες απασχολήσεις θα πρέπει να αφορούν συμβάσεις μερικής απασχόλησης. (Αναλυτικότερα σε παλαιότερο άρθρο μας: https://grammenoslegal.gr/parallili-apascholisi-ergazomenoy-se-diaforetikoys-ergodotes/)

Με το άρθρο 9 του νομοσχεδίου νομιμοποιείται πλέον η απασχόληση και σε δεύτερο εργοδότη πέραν του οκταώρου, ρύθμιση που προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις. Από τη διατύπωση του άρθρου διαπιστώνεται πως εντός ενός 24ώρου χωρεί μια πλήρης απασχόληση (8ωρο) και μια μερική απασχόληση σε δεύτερο εργοδότη, η οποία ωστόσο έχει ως ανώτατο όριο τις 5 ώρες (συνολικά δηλαδή, εργασία 13 ωρών). Αυτό συμβαίνει, διότι ο νομοθέτης στο Π.Δ. 88/99 αξιώνει την εξασφάλιση ελάχιστης συνεχόμενης ανάπαυσης για τον εργαζόμενο διάρκειας 11 ωρών, η οποία και εξακολουθεί να είναι δεσμευτική.

ΔΟΚΙΜΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ – ΔΟΚΙΜΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΣ

Σύμφωνα με το άρθρο 4 του νομοσχεδίου, ο εργοδότης δύναται κατά τη σύναψη σύμβασης αορίστου χρόνου να συμφωνήσει με τον εργαζόμενο δοκιμαστική περίοδο χρονικού διαστήματος έως έξι μηνών, στη διάρκεια της οποίας η σύμβαση ή η σχέση εργασίας τελεί υπό δοκιμή. Εφόσον η δοκιμαστική υπηρεσία είναι επιτυχής, ως χρόνος έναρξης θα λογίζεται η αρχική ημερομηνία πρόσληψης του εργαζόμενου.

ΜΗ ΠΡΟΒΛΕΨΙΜΗ ΕΡΓΑΣΙΑ – ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΑ

Σύμφωνα με το άρθρο 10 του νομοσχεδίου, όταν το πρόγραμμα οργάνωσης του χρόνου εργασίας του εργαζόμενου είναι εξ ολοκλήρου ή επί το πλείστον μη προβλέψιμο, ο εργαζόμενος είναι υποχρεωμένος να δεχτεί να απασχοληθεί από τον εργοδότη μόνο όταν πληρούνται σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις: α) Όταν η εργασία παρέχεται εντός προκαθορισμένων ωρών και ημερών αναφοράς, τις οποίες ο εργοδότης υποχρεωτικά γνωστοποιεί στον εργαζόμενο και β) όταν ο εργαζόμενος έχει ειδοποιηθεί από τον εργοδότη για την ανάθεση της εργασίας σε εύλογο χρόνο που δε μπορεί να είναι μικρότερος των 24 ωρών από την ανάληψη της εργασίας (πλην περιπτώσεων που δικαιολογούν αντικειμενικά μικρότερο χρόνο προειδοποίησης). Αν οι προϋποθέσεις δε συντρέχουν σωρευτικά, ο εργαζόμενος δύναται να αρνηθεί την ανάληψη της εργασίας. Αν μετά την ανάληψη της εργασίας, αυτή ακυρωθεί, ο εργαζόμενος δικαιούται αποζημίωσης που αντιστοιχεί στο ημερομίσθιο της εργασίας που δεν του ανατέθηκε.

Όπως αναφέρεται, με τον τρόπο αυτό επιχειρείται να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της αδήλωτης εργασίας, η οποία αποτελεί τον κανόνα σε περιπτώσεις με αρκετά ευέλικτο ωράριο εργασίας, όταν απαιτείται εξεύρεση εργαζομένων σε έκτακτες περιστάσεις και για συγκεκριμένα καθήκοντα. Πάντως, όπως αναφέρεται και στο νομοσχέδιο, τα μέρη υποχρεούνται να συμφωνούν ένα ελάχιστο αριθμό αμειβόμενων ωρών εργασίας, διαφορετικά η σύμβαση θα είναι άκυρη.

ΟΙΚΕΙΟΘΕΛΗΣ ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ

Προβλέπεται πλέον στο άρθρο 23 του νομοσχεδίου, πως η αδικαιολόγητη αποχή του εργαζομένου από την εργασία, για διάστημα μεγαλύτερο των πέντε συναπτών εργάσιμων ημερών μπορεί να θεωρηθεί ως καταγγελία συμβάσεως εκ μέρους αυτού, εφόσον προηγουμένως έχει παρέλθει επιπλέον χρονικό διάστημα πέντε συναπτών εργασίμων ημερών από την υποχρεωτική όχλησή του από τον εργοδότη του. Η όχληση αφενός αναρτάται στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ και αφετέρου, αποδεικνύεται με κάθε πρόσφορο γραπτό τρόπο.

Στην περίπτωση αυτή, ο εργοδότης υποχρεούται, την επόμενη εργάσιμη ημέρα της λήξης του διαστήματος των δέκα εργάσιμων ημερών που ο εργαζόμενος απουσιάζει αδικαιολόγητα, να αναγγείλει την οικειοθελή αποχώρηση του εργαζομένου στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ, χωρίς να απαιτείται η υπογραφή του εργαζομένου.

ΨΗΦΙΑΚΗ ΚΑΡΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ – ΔΗΛΩΣΗ ΥΠΕΡΒΑΣΕΩΝ ΩΡΑΡΙΟΥ

Παρέχεται από το νέο νομοσχέδιο (στο άρθρο 22) κίνητρο στους εργοδότες που εφαρμόζουν το σύστημα της ψηφιακής κάρτας εργασίας, να μην προδηλώνουν στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ τις αλλαγές του ωραρίου εργασίας ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας και την υπερωριακή απασχόληση. Με αυτό τον τρόπο, σύμφωνα με το Υπουργείο Εργασίας, τα ανωτέρω αποδεικνύονται σε πραγματικό χρόνο. Η ψηφιακή κάρτα συνιστά ένα κρίσιμο μέσο για την απόδειξη του πραγματικού χρόνου εργασίας, εξακριβώνοντας σε πραγματικό χρόνο την έναρξη και λήξη του χρόνου εργασίας των εργαζομένων.

Παράλληλα θεσπίζεται βαρύτατο πρόστιμο, αντίστοιχου ύψους με το πρόστιμο για την αδήλωτη εργασία, ήτοι 10.500 ευρώ ανά εργαζόμενο σε κάθε περίπτωση αναντιστοιχίας της πραγματικής απασχόλησης με τη σχετική σήμανση της κάρτας, κυρίως κατά την προσέλευση στην εργασία, και την υπερωρία, η οποία διαπιστώνεται από σχετικό έλεγχο της Επιθεώρησης Εργασίας, επιβάλλεται στους εργοδότες.

ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ

Προβλέπεται στο άρθρο 12 του νομοσχεδίου πως αν από την ισχύουσα εργατική νομοθεσία προκύπτει υποχρέωση του εργοδότη να παρέχει κατάρτιση στον εργαζόμενο για την εκτέλεση της συμφωνηθείσας εργασίας, η κατάρτιση αυτή παρέχεται δωρεάν στον εργαζόμενο, προσμετράται ως χρόνος εργασίας και λαμβάνει χώρα εντός του συμβατικού ωραρίου. Η κατάρτιση πλέον παρέχεται δωρεάν, όταν την απαιτεί ο νόμος.  Παύει, δηλαδή η καταχρηστική εργοδοτική πρακτική που χρέωνε την κατάρτιση στον εργαζόμενο ή τον υποχρέωνε, προκειμένου να εξοφλήσει το κόστος της κατάρτισης, να παραμείνει στον ίδιο εργοδότη για μακρό χρονικό διάστημα.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ

Η προστασία του δικαιώματος της εργασίας περνά και μέσα από μια διάταξη του νομοσχεδίου (άρθρο 31) με την οποία αναγορεύεται σε ποινικώς κολάσιμη πράξη η παρεμπόδιση της εργασίας. Συγκεκριμένα, ορίζεται ότι όποιος εμποδίζει την ελεύθερη προσέλευση ή αποχώρηση από την εργασία ή την παροχή της εργασίας από εργαζομένους που επιθυμούν να εργαστούν ή για όποιον ασκεί σωματική ή ψυχολογική βία σε βάρος αυτών των εργαζομένων που επιθυμούν να εργαστούν ή για όποιον συμμετέχει σε κατάληψη χώρων εργασίας ή εισόδων τους κατά τη διάρκεια ή μη απεργίας, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον 6 μηνών και  χρηματική ποινή τουλάχιστον 5.000 ευρώ, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα από άλλη διάταξη. Η διάταξη αναφέρεται κατ’ ουσίαν σε απεργούς, οι οποίοι επιδιώκουν την παρεμπόδιση των λοιπών εργαζομένων (που δε συμμετέχουν στις απεργιακές κινητοποιήσεις) να προσέλθουν στην εργασία τους.

Συντάκτης: Ιωάννης Γερέλκης | Πτυχιούχος Νομικής ΑΠΘ