Αρθρογραφία

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ένα ζήτημα που απασχολεί έντονα εργαζόμενους και εργοδότες, συνιστά αυτό της υπαγωγής των τελευταίων στις ρυθμίσεις των πρόσφατων Εθνικών Γενικών Συμβάσεων Εργασίας περί της χορήγησης του επιδόματος γάμου. Μολονότι η ΕΓΣΣΕ αποτέλεσε για πάρα πολλά χρόνια ρυθμιστής των αποδοχών όλων των εργαζομένων, εντούτοις μετά την ΠΥΣ 6/2012 και το Ν. 4093/2012, επήλθε διάρρηξη αυτής της καθολικότητας και πλέον ρυθμίζει αποκλειστικά μη μισθολογικούς όρους. Γι’ αυτό έχει τεθεί το ερώτημα, εάν το καθοριζόμενο από την ΕΓΣΣΕ επίδομα γάμου είναι δεσμευτικό για όλους τους εργοδότες της χώρας ή μόνο γι’ αυτούς που αποτέλεσαν μέλη των εργοδοτικών οργανώσεων, που συμβλήθηκαν για την σύναψη της Συλλογικής Σύμβασης.

Ο Ν. 4093/2012

Όπως αναφέρθηκε και ανωτέρω, μέχρι και την ψήφιση του Ν. 4093/2012 (Μνημόνιο ΙΙ), η ΕΓΣΣΕ ήταν αυτή που καθόριζε τον κατώτατο μισθό και το κατώτατο ημερομίσθιο, ωστόσο πλέον, οι Εθνικές Γενικές Συλλογικές Συμβάσεις διατηρούν την καθολική τους δεσμευτικότητα μόνο για τους μη μισθολογικούς όρους, ενώ δύνανται να καθορίζουν κατώτατους μισθολογικούς όρους, οι οποίοι ωστόσο θα δεσμεύουν μόνο όσους εργοδότες είναι μέλη των συμβαλλομένων εργοδοτικών οργανώσεων. Τα ανωτέρω προκύπτουν και από τα οριζόμενα στο άρθρο 8 παρ. 1 του Ν.1876/1990 , όπως αντικαταστάθηκε από το Ν.4093/2012, «Οι εθνικές γενικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας καθορίζουν τους ελάχιστους μη μισθολογικούς όρους εργασίας, που ισχύουν για τους εργαζόμενους όλης της χώρας. Βασικοί μισθοί, βασικά ημερομίσθια, κάθε είδους προσαυξήσεις αυτών και γενικά κάθε άλλος μισθολογικός όρος, ισχύουν για τους εργαζόμενους που απασχολούνται από εργοδότες των συμβαλλομένων εργοδοτικών οργανώσεων και δεν επιτρέπεται να υπολείπονται του νόμιμου νομοθετημένου κατώτατου μισθού και ημερομισθίου».

Με την ψήφιση δηλαδή του Ν. 4093/2012, η ρύθμιση του κατώτατου μισθού αποτελεί πλέον αρμοδιότητα του Έλληνα νομοθέτη. Κατά συνέπεια, και δεδομένου πως ο Ν. 4093/2012 δεν προβλέπει οποιαδήποτε άλλη προσαύξηση, οι εργαζόμενοι που αμείβονται με το νόμιμο νομοθετημένο κατώτατο μισθό ή ημερομίσθιο, δεν δικαιούνται Επίδομα Γάμου από 12.11.2012 και εφεξής.

Η ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 5/2013 ΤΗΣ ΓΣΕΕ

Σοβαρές επιφυλάξεις απέναντι στη μη χορήγηση του επιδόματος γάμου στους εργαζόμενους όλης της χώρας αλλά και στις διατάξεις του Ν. 4093/2012 εν γένει, προέβαλε η ΓΣΕΕ, μέσω της Εγκυκλίου 5/2013. Ειδικότερα, υποστηρίζει πως το άρθρο 4 της από 26.01.1988 ΕΓΣΣΕ, αναφορικά με τη χορήγηση του επιδόματος γάμου κυρώθηκε με το άρθρο 2 παρ. 1 του Ν. 1766/1988, στο οποίο ορίστηκε ότι «Κυρώνονται  και  έχουν  ισχύ  νόμου  από  τότε  που  ίσχυσαν οι διατάξεις  των  άρθρων  4  και  6  της  από  26.1.88  Εθνικής  Γενικής Συλλογικής  Σύμβασης  εργασίας “καθορισμός συνολικών γενικών κατωτάτων ορίων μισθών και ημερομισθίων των μισθωτών όλης της χώρας και  ρύθμιση άλλων  θεμάτων”,  που δημοσιεύθηκε με την αριθμ.  10855/88 απόφαση του Υπουργού Εργασίας στο ΦΕΚ 40 τεύχος Β` της 1.2.88, οι οποίες έχουν  ως  εξής:

2. Σε όσες έγγαμες εργαζόμενες γυναίκες δεν  καταβάλλεται  επίδομα γάμου με βάση τις παραπάνω διατάξεις, χορηγείται επίδομα γάμου επί του βασικού  μισθού  ή  επί του βασικού ημερομισθίου τους από 1 Ιανουαρίου 1988 σε  ποσοστό  5%  και  από  1  Ιανουαρίου  1989  σε  ποσοστο  10%` συνολικά”.»

Επομένως, με βάση τα ανωτέρω το επίδομα γάμου έχει διττή νομική φύση. Εξακολουθεί δηλαδή και μετά την κύρωσή του να έχει την ισχύ που του προσδίδει η ΕΓΣΣΕ, συγχρόνως όμως έχει και την ισχύ τυπικού νόμου. Συνέπεια της διπλής νομικής φύσης τους είναι ότι για τη λύση τους θα πρέπει να τηρούνται αμφότερες οι οικείες διαδικασίες για τη λύση – κατάργηση των ρυθμίσεων, ήτοι οι ΣΣΕ να καταγγέλλονται και οι κυρωτικοί νόμοι να καταργούνται με νεότερο νόμο. Συνεπώς, κατά την Εγκύκλιο της ΓΣΕΕ, εσφαλμένα το Υπουργείο Εργασίας δεν εφαρμόζονται σε όλους τους εργαζομένους της χώρας οι διατάξεις για το επίδομα γάμου.

Η ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΕΠΙΔΟΜΑΤΟΣ ΓΑΜΟΥ ΒΑΣΕΙ ΙΣΧΥΟΥΣΑΣ ΣΣΕ Ή ΒΑΣΕΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΤΗΤΑΣ

Η απάντηση στο εν λόγω ζήτημα είναι διαφορετική και πολύ πιο απλή, για εργοδότες και επιχειρήσεις, οι οποίες δεσμεύονται από ισχύουσες κλαδικές, ομοιοεπαγγελματικές ή επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας, που προβλέπουν επίδομα γάμου. Η απορρέουσα από τη συλλογική σύμβαση δέσμευση, σημαίνει πως οι εργαζόμενοι των εν λόγω επιχειρήσεων δικαιούνται την καταβολή του.

Επιπρόσθετα, είναι δυνατό ο εργοδότης να μη δεσμεύεται μεν από τις διατάξεις κάποιας ΣΣΕ για την χορήγηση επιδόματος γάμου, αλλά συνεχίσει να χορηγεί το συγκεκριμένο επίδομα. Σε περίπτωση που έπραττε τούτο, δε δύναται να προβεί σε μονομερή ανάκλησή του, διότι αυτό έχει καταστεί σιωπηρά όρος της ατομικής σύμβασης εργασίας. Κατ’ εξαίρεση, είναι δυνατή η περικοπή του, εφόσον είχε περιληφθεί στην ατομική σύμβαση όρος, ο οποίος προέβλεπε πως το επίδομα γάμου (ή άλλο πάσης φύσεως επίδομα) χορηγείται εξ’ απλής ελευθεριότητας και επομένως, είναι ελεύθερα ανακλητό.

ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Κατά την άποψή μας ο όρος περί χορηγήσεως επιδόματος γάμου ανήκει στους μισθολογικούς όρους, αφού αποτελεί «προσαύξηση του βασικού μισθού – ημερομισθίου», όπως αναγράφεται στον Ν. 4093/2012, Υποπ. ΙΑ 11 περ. 2^α.

Όπως προκύπτει από την ανωτέρω διάταξη, με τον Ν. 4093/2012 αναγορεύεται σε γενικώς ισχύον για όλους τους εργαζόμενους όλης της χώρας κατώτατο όριο μισθού – ημερομισθίου το νομοθετημένο κατώτατο όριο. Στο νομοθετημένο αυτό κατώτατο όριο δεν υπάρχει ως προσαύξηση επίδομα γάμου. Δεν συντασσόμαστε λοιπόν με την άποψη ότι η κυρωθείσα με νόμο διάταξη της ΕΓΣΣΕ 1988 περί επιδόματος γάμου (παρά το ότι περιελήφθη ολόκληρη στον Ν. 1766/1988 και συνεπώς «έχει αναχθεί στο τυπικό επίπεδο του νόμου») κατά την νομολογία μπορεί να θεωρηθεί ότι μετά από τον νεότερο νόμο 4093/2012 καταλαμβάνει όλους τους εργαζόμενους της χώρας. Το επίδομα γάμου που περιλαμβάνει (και επαναλαμβάνει) η νέα ΕΓΣΣΕ δεσμεύει μόνο τους εργαζόμενους που απασχολούνται σε εργοδότες που ανήκουν στις Οργανώσεις που συνεβλήθησαν στην νέα ΕΓΣΣΕ: ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ και ΣΕΤΕ.