Αρθρογραφία

«Iσότιμοι πολίτες, ισότιμοι παραγωγοί, συνεπώς και ισότιμοι εργαζόμενοι, και ισότιμοι καταναλωτές»

ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΥΠΕΡΕΘΝΙΚΗ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΝΤΑΞΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ

• Κατοχύρωση Εργασιακού Δικαιώματος: Το άρθρο 22 παρ. 1 του Ελληνικού Συντάγματος αναγνωρίζει την εργασία ως θεμελιώδες κοινωνικό δικαίωμα και υποχρεώνει το κράτος να προωθεί την προστασία της.
• Ενίσχυση των Ατόμων με Αναπηρία: Το άρθρο 21 παρ. 6 του Συντάγματος διασφαλίζει το δικαίωμα εφαρμογής μέτρων που διευκολύνουν την επαγγελματική ένταξη ατόμων με αναπηρία, αναγνωρίζοντας την ανάγκη ειδικής προστασίας τους.
• Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία: Το άρθρο 27 της Σύμβασης προβλέπει ότι τα συμβαλλόμενα κράτη πρέπει να προωθούν την ένταξη των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις στην ελεύθερη αγορά, δίνοντας έμφαση στην αποφυγή περιορισμών σε «ειδικά» ή «προστατευμένα» περιβάλλοντα.
• Διασφάλιση Προσβασιμότητας: Τα κράτη έχουν υποχρέωση να δημιουργούν εργασιακά περιβάλλοντα που είναι:

1. Ανοικτά: Χωρίς διακρίσεις για τα άτομα με αναπηρία.
2. Ενιαία: Ενσωματώνοντας άτομα με αναπηρία στον γενικό πληθυσμό των εργαζομένων.
3. Προσβάσιμα: Με την εξάλειψη φυσικών, κοινωνικών και τεχνολογικών εμποδίων.

ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΑ ΠΡΟΣΩΠΑ (Ν.2643/1998)

• Τα άτομα με ποσοστό αναπηρίας 50% τουλάχιστον, που έχουν περιορισμένες δυνατότητες για επαγγελματική απασχόληση λόγω οποιασδήποτε χρόνιας σωματικής ή πνευματικής ή ψυχικής πάθησης ή βλάβης (άτομα με ειδικές ανάγκες εφόσον είναι γραμμένα στα μητρώα ανέργων αναπήρων του ΟΑΕΔ).
• Όσοι έχουν τέκνο, αδελφό ή σύζυγο με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, εξαιτίας βαριών ψυχικών και σωματικών παθήσεων, οι οποίες διαπιστώνονται από τις αρμόδιες υγειονομικές επιτροπές του νόμου αυτού.
• Κατ΄εξαίρεση όσοι έχουν τέκνο, αδελφό ή σύζυγο με νοητική στέρηση ή αυτισμό, για την παροχή της προστασίας απαιτείται ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 50% (Αρ.1 Ν.περ. β’ Ν.2643/1998)

* Οι προκηρύξεις του Ν.2643/1998 εκδίδονται από τον Ο.Α.Ε.Δ. σε συνεργασία με το Υπουργείο Εργασίας. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις προκηρύξεις του ν.2643/1998 μπορείτε να απευθύνεστε και στα Κ.Π.Α.2 ή στα Γραφεία Ειδικών Κοινωνικών Ομάδων του Ο.Α.Ε.Δ.www.oaed.gr/nomos-2643/1998,καθώς καιhttp://www.eddyppy.gr/sites/default/files/portfolio/AMEA.pdf.)

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ

• Πιστοποίηση αναπηρίας στα ΚΕ.Π.Α. Πληροφορίες για το έντυπο της αίτησης, τη διαδικασία κατάθεσής της, τα δικαιολογητικά που απαιτούνται, καθώς και τις διευθύνσεις των ΚΕ.Π.Α. που λειτουργούν σε όλη τη Χώρα, περιλαμβάνονται στον διαδικτυακό τόπο του Ε.Φ.Κ.Α.( efka.gov.gr/el/menoy/kentro-pistopoieses-anaperias-kepa)
• Εγγραφή στο Μητρώο Ανέργων με Αναπηρία του Ο.Α.Ε.Δ. Περισσότερες πληροφορίες παρέχουν τα Γραφεία Ειδικών Κοινωνικών Ομάδων και τα Κέντρα Προώθησης Απασχόλησης (Κ.Π.Α. 2) του Οργανισμού (www .oaed.gr/listayperesion-me-epiloge-nomou)
• Επαφή με Εργασιακό Σύμβουλο του Ο.Α.Ε.Δ. για την κατάρτιση του ατομικού σχεδίου δράσης. Οι ενδιαφερόμενοι για πρόσληψη σε ιδιωτικές επιχειρήσεις με αναγκαστικές συμβάσεις εργασίας, υποβάλλουν ηλεκτρονικά ειδική αίτηση-υπεύθυνη δήλωση, δηλώνοντας τα στοιχεία για τη μοριοδότησή τους, βάσει του άρθρου 4 του Ν.2643/1998, και τις θέσεις προτίμησής τους, ενώ μπορούν να επιλέξουν θέσεις από μία κατηγορία προστασίας, υποβάλλοντας αίτηση σε έως τρεις υπηρεσίες του ΟΑΕΔ (Άρ. 5, παρ. 5α, 5β, 5δ Ν.2643/1998 ).

ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

• Επιχειρήσεις που απασχολούν άτομα με ειδικές ανάγκες, δύναται να επιχορηγούνται από τον ΟΑΕΔ για μέρος των αποδοχών που τους καταβάλλουν (Αρ.8 Ν.2643/1998).

ΑΡΝΗΣΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΑΤΟΜΟΥ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΑΠΟ ΕΡΓΟΔΟΤΗ

• Η άρνηση του εργοδότη να απασχολήσει τον αναγκαστικά τοποθετηθέντα μισθωτό – συγκεκριμένα όταν αποκρούει την πραγματική και προσήκουσα προσφορά των υπηρεσιών του μισθωτού – συνεπάγεται την υπερημερία του, με υποχρέωση να καταβάλλει τις αποδοχές του μισθωτού για το χρόνο που δεν τον απασχολεί, η οποία δεν αίρεται με την άσκηση προσφυγής

ΕΤΗΣΙΑ ΑΔΕΙΑ ΑΝΑΨΥΧΗΣ

• Η ετήσια κανονική άδεια με αποδοχές των μισθωτών, που προβλέπεται από τις κείμενες διατάξεις, επαυξάνεται κατά έξι (6) εργάσιμες ημέρες για άτομα με ειδικές ανάγκες.
• Ευνοϊκότεροι όροι, που τυχόν προβλέπονται για τη χρονική διάρκεια της ετήσιας άδειας με αποδοχές από άλλες διατάξεις, συλλογικές συμβάσεις εργασίας, διαιτητικές διατάξεις, κανονισμούς ή οργανισμούς, δεν θίγονται.

ΕΥΛΟΓΕΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ Ή ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΘΗΣΗ (άρθρο 5 της Οδηγίας 2000/78/ΕΚ)

• Για την τήρηση της αρχής της ίσης μεταχείρισης στον τομέα της εργασίας και της απασχόλησης έναντι ατόμων με αναπηρία ή χρόνια πάθηση, ο εργοδότης υποχρεώνεται στη λήψη όλων των ενδεδειγμένων κατά περίπτωση μέτρων, προκειμένου τα άτομα αυτά να έχουν δυνατότητα πρόσβασης σε θέση εργασίας, να ασκούν αυτή και να εξελίσσονται, καθώς και δυνατότητα συμμετοχής στην επαγγελματική κατάρτιση, εφόσον τα μέτρα αυτά δεν συνεπάγονται δυσανάλογη επιβάρυνση για τον εργοδότη.
• Δεν θεωρείται δυσανάλογη η επιβάρυνση, όταν αντισταθμίζεται επαρκώς από μέτρα προστασίας που λαμβάνονται στο πλαίσιο άσκησης της πολιτικής υπέρ των ατόμων με αναπηρία ή χρόνια πάθηση. (Αρ 5Ν. Νόμος 4443/2016)

ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ Ν. 4443/2016

• Άνιση μεταχείριση εργαζομένου λόγω της αναπηρίας του συνιστά άμεση διάκριση.
• Σύμφωνα με το αρ. 2 παρ. 2 περ. α΄ Ν.4443/2016: α) ως «άμεση διάκριση» νοείται όταν ένα πρόσωπο υφίσταται για λόγους αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης μεταχείριση λιγότερο ευνοϊκή από αυτήν της οποίας τυγχάνει, έτυχε ή θα ετύγχανε άλλο πρόσωπο, σε ανάλογη κατάσταση.
• Δεν συνιστά διάκριση, όσον αφορά τα άτομα με αναπηρία ή χρόνια πάθηση η θέσπιση ή η διατήρηση διατάξεων που αφορούν στην προστασία της υγείας και της ασφάλειας στο χώρο εργασίας ή μέτρων που αποβλέπουν στη δημιουργία ή τη διατήρηση προϋποθέσεων ή διευκολύνσεων για τη διαφύλαξη ή την ενθάρρυνση της ένταξής τους στην απασχόληση και την εργασία.
• Η Αρχή του Συνηγόρου του Πολίτη είναι αρμόδια για τη διερεύνηση περιπτώσεων παραβίασης της αρχής της ίσης μεταχείρισης στην εργασία, ενώ το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) έχει την ευθύνη επιβολής κυρώσεων. (Αρμοδιότητες και υποβολή αναφοράς – Ο Συνήγορος του Πολίτη για τις ευάλωτες ομάδες)
• Το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας ΣΕΠΕ, όταν παραλαμβάνει καταγγελίες για παραβίαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης, υποχρεούται να διερευνήσει την υπόθεση και να ενημερώσει άμεσα τον Συνήγορο του Πολίτη.(Αρ. 20 παρ. 5 Ν.4443/2016).

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΛΥΣΗ

• Η αναπηρία δεν αποτελεί λόγο καταγγελίας της σύμβασης εργασίας (αρ.11 Ν.2643/1998).
• Η καταγγελία της σύμβασης λόγω αναπηρίας οφείλεται σε δυσμενή διάκριση σε βάρος του εργαζομένου και είναι παράνομη (αρ. 66 Ν4808/2021 παρ. 1 περ. γστ.)
• Βάρος της απόδειξης : Αν ο εργαζόμενος αποδείξει ενώπιον δικαστηρίου πραγματικά περιστατικά ικανά να στηρίξουν την πεποίθηση ότι η απόλυση είναι αποτέλεσμα διάκρισης λόγω αναπηρίας, εναπόκειται στον εργοδότη να αποδείξει ότι η απόλυση δεν έγινε για τον προβαλλόμενο λόγο (Aρ. 66 παρ2 Ν.4808/2021)

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ Η ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΤΟΜΟΥ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ

• Αυτοδίκαιη λύση, μόλις συμπληρώσουν το όριο ηλικίας, που ορίζεται από τον εσωτερικό κανονισμό ή τον εσωτερικό κανονισμό ή τον οργανισμό της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης, που έχει ισχύ νόμου, εφόσον συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις για πλήρη συνταξιοδότηση, λόγω γήρατος ή αναπηρίας. Όσοι δεν έχουν τις προϋποθέσεις αυτές διατηρούνται στην επιχείρηση έως ότου τις αποκτήσουν και πάντως όχι πέρα από το εξηκοστό έβδομο (67ο) έτος της ηλικίας τους.
• Με καταγγελία της σχέσης εργασίας χωρίς αποζημίωση, εφόσον ο προστατευόμενος έχει στερηθεί τα πολιτικά του δικαιώματα σύμφωνα με τα άρθρα 59, 60, 61 και 62 του Ποινικού Κώδικα.
• Με καταγγελία, ύστερα από απόφαση της οριζόμενης στο αρ. 9 του Ν.2643/1998 Επιτροπής για τους εξής λόγους :

1. Για παραβάσεις που προβλέπονται από τον αναγνωρισμένο οργανισμό ή κανονισμό της υπηρεσίας ή επιχείρησης ή εκμετάλλευσης, για τις οποίες ορίζεται ως ποινή η απόλυση.
2. Για αποδεδειγμένη  ανεπάρκεια ή για ακαταλληλότητα στην εκτέλεση της εργασίας, που δεν οφείλεται πάντως στα τραύματα ή στην αναπηρία ή για ανάρμοστη συμπεριφορά ή για αντικοινωνική γενικώς διαγωγή.
3. Με καταγγελία της σχέσης εργασίας αν έχει εκδοθεί, σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου 2 του Ν.2643/1998, απόφαση του αρμόδιου περιφερειακού διευθυντή του Ο.Α.Ε.Δ..
4. Με καταγγελία της σχέσης εργασίας μετά τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων για πλήρη σύνταξη γήρατος, σύμφωνα με τις ισχύουσες κάθε φορά διατάξεις.